Τι είναι ο προστάτης;
Ο προστάτης είναι ένα όργανο σε σχήμα φουντουκιού που βρίσκεται στους άντρες ακριβώς μπροστά από την ουροδόχο κύστη. Η βασική λειτουργία του προστάτη είναι η παραγωγή διαφόρων ουσιών που αναμειγνύονται με το σπέρμα και του δίνουν την τελική του μορφή κατά την εκσπερμάτιση. Η ουρήθρα (ο «σωλήνας» δηλαδή που μεταφέρει τα ούρα από την ουροδόχο κύστη στην άκρη του πέους κατά την ούρηση) περνάει μέσα από τον προστάτη στο αρχικό της τμήμα και αυτός είναι ο λόγος της εμφάνισης των συμπτωμάτων κατά την ούρηση στις καλοήθεις παθήσεις του προστάτη (καλοήθης υπερπλασία, οξεία και χρόνια προστατίτιδα).
Υπάρχουν διαφορετικές μορφές της προστατίτιδας;
Σύμφωνα με την κατάταξη του Διεθνούς Ινστιτούτου Υγείας υπάρχουν οι παρακάτω μορφές προστατίτιδας :
1) Οξεία βακτηριακή προστατίτιδα
2) Χρόνια βακτηριακή προστατίτιδα
3) Χρόνια μη βακτηριακή προστατίτιδα – σύνδρομο χρόνιου πυελικού άλγους
4) Ασυμπτωματική μη βακτηριακή προστατίτιδα
Στη συνέχεια αυτής της ενότητας υπάρχουν πληροφορίες για την χρόνια βακτηριακή και μη βακτηριακή προστατίτιδα.
Τι είναι η χρόνια προστατίτιδα;
Χρόνια προστατίτιδα είναι ένας γενικός όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει κάποιες χρόνιες καταστάσεις που οφείλονται σε φλεγμονή του προστάτη αδένα και συνοδεύονται από αντίστοιχα συμπτώματα. Όταν η φλεγμονή οφείλεται σε κάποιο μικρόβιο τότε μιλάμε για χρόνια βακτηριακή προστατίτιδα, ενώ όταν δεν ανευρίσκεται κάποιος μικροοργανισμός γίνεται λόγος για σύνδρομο χρόνιου πυελικού άλγους.
Πόσο συχνή είναι η χρόνια προστατίτιδα;
Παρόλο που δεν είναι γνωστή η ακριβής εμφάνιση της πάθησης στον πληθυσμό, υπολογίζεται πως περίπου 4-9% του ανδρικού πληθυσμού θα εμφανίσει κάποιο επεισόδιο προστατίτιδας στη διάρκεια της ζωής του, με το 50% αυτών των επεισοδίων να ξαναεμφανίζονται ειδικά σε μεγαλύτερες ηλικίες.
Που οφείλεται η χρόνια προστατίτιδα;
Η χρόνια μικροβιακή προστατίτιδα οφείλεται σε κάποια μικρόβια που εισέρχονται και «φωλεάζουν» στο εσωτερικό του προστάτη και για αυτό είναι δύσκολη τόσο η διάγνωση, όσο και η αντιμετώπισή της. Στις περιπτώσεις της μη μικροβιακής χρόνιας προστατίτιδας, συχνά δεν μπορεί να αναγνωριστεί κάποιος συγκεκριμένος αιτιολογικός παράγοντας. Τις περισσότερες φορές το σύνδρομο χρόνιου πυελικού άλγους μπορεί να οφείλεται σε συνδυασμό διαφόρων καταστάσεων, όπως είναι η καλοήθης υπερπλασία προστάτη, το ιστορικό προηγηθέντων λοιμώξεων, ψυχολογικοί παράγοντες, παθήσεις του εντέρου ή και νευρολογικά νοσήματα.
Ποια είναι τα συνηθέστερα μικρόβια που προκαλούν τη χρόνια βακτηριακή προστατίτιδα;
Σε αντίθεση με την οξεία προστατίτιδα, μόνο στο 10% των ασθενών με χρόνια προστατίτιδα ανευρίσκεται κάποιο μικρόβιο στις εξετάσεις. Τα πιο συχνά μικρόβια που προκαλούν χρόνια προστατίτιδα στους άντρες είναι οι λεγόμενοι άτυποι μικροοργανισμοί, όπως τα χλαμύδια η τριχομονάδα και το ουρεόπλασμα. Πιο σπάνια ανευρίσκονται το κολοβακτηρίδιο και άλλα μικρόβια του εντέρου.
Ποια είναι τα συμπτώματα της χρόνιας προστατίτιδας;
Τα συμπτώματα των ασθενών δεν είναι πάντα τυπικά και πρέπει να επιμένουν τουλάχιστον για 3 μήνες για να θεωρηθούν χρόνια. Τα συχνότερα περιλαμβάνουν πόνο που μπορεί να εμφανίζεται σε διάφορα σημεία όπως το περίνεο (την περιοχή κάτω από τους όρχεις), το πέος, το εσωτερικό των μηρών και το όσχεο (το δερματικό σάκο που βρίσκονται οι όρχεις). Άλλα συμπτώματα που μπορεί να υπάρχουν είναι αίσθημα βάρους ανάμεσα στα πόδια, ήπια ενόχληση κατά την ούρηση ή την εκσπερμάτιση, έκκριμα από την ουρήθρα ή συχνοουρία.
Πως γίνεται η διάγνωση της χρόνιας προστατίτιδας;
Καθώς η χρόνια προστατίτιδα μπορεί να εμφανιστεί με μία μεγάλη πληθώρα συμπτωμάτων – διαφορετικά τόσο σε μορφή όσο και σε ένταση- και συχνά να συνυπάρχει με άλλες παθήσεις των ασθενών (π.χ. σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου) η διάγνωσή της απαιτεί μεγάλη κλινική εμπειρία καθώς και τήρηση αυστηρών πρωτοκόλλων ώστε να κατευθυνθεί σωστά και η θεραπεία.
Στο Central Urology έχουμε αναπτύξει έναν καλά δομημένο διαγνωστικό αλγόριθμο που περιλαμβάνει :
–Αναλυτική λήψη ιστορικού: θα ερωτηθείτε αναλυτικά για συμπτώματά σας, τις συνυπάρχουσες παθήσεις και τα φάρμακα που λαμβάνετε. Σημαντική είναι επίσης η γνώση για προηγηθείσες λοιμώξεις, για σεξουαλικές συνήθειες, για νευρολογικές ή ψυχολογικές παθήσεις καθώς για συνήθειες ή παθολογικές καταστάσεις του εντέρου.
–Αξιολόγηση της συμπτωματολογίας με τη χρήση ερωτηματολογίων : υπάρχουν διάφορα ερωτηματολόγια που θα μας βοηθήσουν να καταλάβουμε τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων σας. Το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο από αυτά είναι το Ερωτηματολόγιο Συμπτωμάτων Χρόνιας Προστατίτιδας (Chronic Prostatits Symptom Index – CPSI). To ίδιο ερωτηματολόγιο χρησιμοποιείται συνήθως και για την εκτίμηση της αποτελεσματικότητας της θεραπευτικής αγωγής.
–Κλινική εξέταση : Περιλαμβάνει την εξέταση της κοιλιάς και της βουβωνικής χώρας καθώς και των έξω γεννητικών οργάνων (πέος, όρχεις). Πολύ σημαντική είναι επίσης η δακτυλική εξέταση του προστάτη, για προσδιορισμό της ευαισθησίας του οργάνου ή/και σπασμού των μυών του πυελικού εδάφους.
–Διενέργεια καλλιέργειας προστατικού εκκρίματος : η διαδικασία αυτή που ονομάζεται Stamey-Mears, περιλαμβάνει την καλλιέργεια ούρων προ και μετά της προστατικής μάλαξης καθώς και καλλιέργεια του προστατικού εκκρίματος από τη μάλαξη. Με αυτή την εξέταση μπορούν να εντοπιστούν μικρόβια που «κρύβονται» μέσα στον προστάτη και δεν εμφανίζονται στην απλή καλλιέργεια ούρων.
–Διενέργεια απεικονιστικού ελέγχου: συνήθως απαιτείται η διενέργεια ενός υπερηχογραφήματος νεφρών – κύστης και προστάτη, κυρίως για αποκλεισμό άλλων παραγόντων που μπορεί να προκαλέσουν παρόμοια συμπτωματολογία όπως πέτρες στο ουροποιητικό σύστημα. Σε πιο σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθούν πιο εξειδικευμένες εξετάσεις, όπως αξονική ή μαγνητική τομογραφία.
–Παραπομπή σε εξειδικευμένους συναδέλφους για διάγνωση άλλων παθήσεων : όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο μπορεί να γίνει παραπομπή σε συνεργάτες της κλινικής μας για περαιτέρω έλεγχο (ψυχολόγους, γαστρεντερολόγους, νευρολόγους, λοιμωξιολόγους).
Πως αντιμετωπίζεται η χρόνια προστατίτιδα;
Η αντιμετώπιση της χρόνιας προστατίτιδας αποτελεί μια ιδιαίτερα απαιτητική και σύνθετη διαδικασία, καθώς μπορεί να εμπλέκονται πολλοί αιτιολογικοί παράγοντες, να απαιτηθούν πολλές εξειδικευμένες εξετάσεις και η συνεισφορά πολλών ιατρών από διάφορες ειδικότητες.
Χαρακτηριστικά στη θεραπευτική διαδικασία μπορεί να χρησιμοποιηθούν :
–Αντιβιοτικά : όταν η χρόνια προστατίτιδα οφείλεται σε κάποιο μικρόβιο τότε είναι απαραίτητη η μακροχρόνια θεραπεία που διαρκεί τουλάχιστον 6-8 εβδομάδες. Σε περίπτωση που απομονωθεί κάποιο σπάνιο μικρόβιο ή αυτό είναι ανθεκτικό σε αρκετά αντιβιοτικά τότε απαιτείται λοιμωξιολογική εκτίμηση.
–Σκευάσματα που βελτιώνουν την «υγεία» του προστάτη : εδώ ανήκουν τόσο φαρμακευτικά σκευάσματα (α-αναστολείς, αναστολείς της 5α-ρεδουκτάσης) αλλά και φυτικά σκευάσματα που βοηθούν στη βελτίωση των συμπτωμάτων που προκαλούνται από τη «φλεγμονή» του προστάτη.
–Αντιφλεγμονώδη, μυοχαλαρωτικά και νευροληπτικά φάρμακα : αυτά τα φάρμακα δρουν μειώνοντας την ένταση της φλεγμονής αλλά και τον πόνο όταν αυτός οφείλεται σε σπασμό των μυών ή σε νευρολογικά αίτια.
–Φυσικοθεραπεία / ασκήσεις πυελικού εδάφους : υπό την καθοδήγηση ενός έμπειρου στον τομέα του χρόνιου πυελικού άλγους φυσικοθεραπευτή, ειδικές ασκήσεις μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του πόνου και στην σωστή ενδυνάμωση των μυών που εμπλέκονται στο σύνδρομο.
–Υποστήριξη από άλλες ειδικότητες: όταν συνυπάρχουν παθήσεις από άλλα συστήματα (π.χ. γαστρεντερολογική υποστήριξη όταν συνυπάρχει και σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ή ψυχολογική υποστήριξη όταν συνυπάρχει αγχώδης διαταραχή).
Στο Central Urology η μεγάλη κλινική εμπειρία από τη διαχείριση ασθενών με χρόνια προστατίτιδα, καθώς και η χρήση αυστηρών διαγνωστικών και θεραπευτικών πρωτοκόλλων σε συνδυασμό με τη στενή συνεργασία με συναδέλφους από άλλες ειδικότητες, συνεισφέρουν στην ολοκληρωμένη και επιστημονικά τεκμηριωμένη διαχείριση ασθενών που πάσχουν από χρόνια προστατίτιδα.
